Prezydent wyliczał korzyści dla Wrocławia, Polski i Europy płynące z ostatnich 12 miesięcy pełnych kultury we Wrocławiu. Goszczący na gali podsumowującej ESK Donald Tusk, przewodniczący Rady Europejskiej, przypomniał o wspólnej z Wrocławiem walce o ten tytuł, dodając, że w obecnej sytuacji rozmowa o kulturze w Europie jest rozmową o wartościach, których esencją jest wolność. A nawet być albo nie być dla Europejczyków. Symboliczna była także artystyczna część Ceremonii Zamknięcia, czyli multiwidowisko „Niebo”, opowiadające dzieje Wrocławia w XX wieku. Spektakl zakończyły słowa „Jestem Europejką” wypowiedziane przez główną bohaterkę.
- Wrocław powinien pozostać Europejską Stolicą Kultury na zawsze - zaapelował kilka dni temu po gali Europejskich Nagród Filmowych i spacerze po mieście legendarny reżyser Wim Wenders. Podobne życzenie wyrażało wielu spośród wspaniałych artystów z całego świata, którzy w 2016 roku występowali we Wrocławiu, a także setki tysięcy widzów, aktywnych uczestników i współtwórców Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.
Multiwidowiska, mikroGRANTY, kulturalne rekord
„Przebudzenie” z udziałem ponad 100 tysięcy wrocławian i gości oraz magiczny koncert Ennio Morricone, którego kilka dni później uhonorowano Oscarem. Weekend inaugurujący Światową Stolicę Książki UNESCO z tysiącami miłośników literatury i entuzjastycznie przyjętym Jo Nesbo. Dwie edycje Europejskiej Nocy Literatury z udziałem znakomitych polskich autorów. Światowy Dzień Jazzu, Rekord Guinnessa we wspólnym wykonaniu „Hey Joe” Hendrixa w Rynku, niezwykłe koncerty Davida Gilmoura na placu Wolności i zespołu Rammstein na Stadionie Wrocław. Multiwidowisko „Zarzuela” na Stadionie Wrocław i „Flow” nad Odrą. Poza tym specjalne edycje kilkunastu festiwali, wielkie wystawy i najwybitniejsi światowi twórcy na wielkiej Olimpiadzie Teatralnej, która stanowiła punkt kulminacyjny kulturalnej jesieni w ESK. Ponad 100 projektów wymyślonych i zrealizowanych przez tysiące wrocławian, dzięki mikroGRANTOM ESK, prezentacje Koalicji Miast dla Kultury, międzynarodowe rezydencje artystyczne AiR Wro i „Wejście od podwórza”, w końcu grudniowe Europejskie Nagrody Filmowe z udziałem największych gwiazd światowego kina i ponad 100 wydarzeń podczas Weekendu Zamknięcie Programu ESK.
To tylko nieliczne przykłady tego, co w ostatnich 12 miesiącach wydarzyło się we Wrocławiu. Program ESK był niezwykle różnorodny i w równym stopniu kładł nacisk na animację społeczną, jak i wielkie międzynarodowe wydarzenia służące promocji kultury. - Trudno wyliczyć choć małą część tego, co widzieliśmy we Wrocławiu w mijającym roku. Ale największą satysfakcję przyniósł fakt uczestnictwa we wszystkich wydarzeniach wielomilionowej widowni. Wrocławianie zaakceptowali i polubili Europejską Stolicę Kultury. To niezwykle ważne. Wierzymy bowiem, że uczestnictwo w kulturze to wzbudzanie empatii społecznej, poczucie odpowiedzialności za tych, z którymi współżyjemy, za świat, który nas otacza. - mówi Rafał Dutkiewicz, prezydent Wrocławia. - Nie ma nic lepiej kształtującego nasze życie indywidualne oraz zbiorowe niż uczestniczenie w kulturze, korzystanie z niej i tworzenie. Takie przyzwyczajenia chcieliśmy zbudować wśród wrocławian. Jestem przekonany, że nam wszystkim się to wielkie przedsięwzięcie powiodło. Mam silne poczucie, że Wrocław jest piękną Europejską Stolicą Kultury. Nigdy z tego miana nie zrezygnujemy. ESK to nie koniec, a początek drogi. – dodaje Dutkiewicz.
Kulturalne miliony, czyli ESK w liczbach*
Jednym z wielu celów ESK Wrocław 2016 było zwiększenie udziału w kulturze mieszkańców miasta. Kolejny to zwiększenie liczby turystów odwiedzających Wrocław. Udało się zrealizować oba. Według wstępnych danych, od czerwca 2015 roku (zapowiedź programu i projekt „Mosty”) w działaniach ESK Wrocław 2016 uczestniczyło aktywnie 170 tysięcy ludzi, w tym 2000 wolontariuszy. O spektakularnym sukcesie ESK świadczy wysoka frekwencja. W 2000 wydarzeniach Europejskiej Stolicy Kultury uczestniczyło 5,2 miliona osób (liczone od inauguracji programu i „Mostów” w czerwcu 2015 do października 2016). W mediach ukazało się ponad 100 000 publikacji, audycji i programów telewizyjnych. Europejska Stolica Kultury 100 razy prezentowała się także za granicą – we wszystkich zakątkach świata od Japonii i Korei Południowej, przez Kazachstan i Ukrainę po Hiszpanię. ESK Wrocław 2016 opublikowała też 70 wydawnictw książkowych i albumowych, a kolejnych kilkadziesiąt jest przygotowywanych.
Efekty ESK: kultura sposobem na życie i rozwój
Celem ESK Wrocław 2016 było zachęcenie mieszkańców do doświadczania kultury, korzystania z niej bez ograniczeń, do rozmowy o tożsamości i otwartości na świat. Udało się to osiągnąć. - Naszą największą radością jest to, że mieszkańcy zaczęli działać i współtworzyć program. To był rok święta kultury, podczas którego zaczęła ona wchodzić w różne zakamarki naszej codzienności. We Wrocławiu rozpoczął się proces rozumienia kultury jako sposobu życia, a nie sfery odświętnej - mówią Krzysztof Maj dyrektor generalny ESK i Dominika Kawalerowicz, szefowa programowa ESK. Już w 2016 roku pojawił się tzw. „efekt ESK". Kultura stała się bowiem tematem debaty publicznej, duma z ESK umacnia więzi i aktywizuje mieszkańców do działania, a uczestnictwo wrocławian w wydarzeniach kulturalnych jest pozytywnym doświadczeniem wspólnotowym i ma charakter uspołeczniony. Badania socjologiczne i dane z monitoringu publiczności potwierdzają, że 70 procent mieszkańców uważa, że Wrocław dobrze lub bardzo dobrze sprawdza się w roli ESK. Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury i wydarzenia ESK pozytywnie wpłynęły także na rozpoznawalność i wizerunek Wrocławia w kraju i świecie. Bezprecedensowym działaniem była realizacja pomysłu, by Wrocław, jako zwycięzca konkursu o tytuł ESK, zaprosił rywali do współpracy i w ramach Koalicji Miast stał się gościnną sceną prezentacji polskiej kultury dla Lublina, Gdańska, Łodzi, Katowic, Szczecina i Poznania.
Dla Europy i Wrocławia
- Wrocław może być dumny z przygotowanego przez siebie programu wydarzeń kulturalnych. Dzięki setkom koncertów, spektakli, pokazów i wystaw miliony odwiedzających mogły odkryć to wspaniałe miasto. Co równie ważne, w imprezach tych mogli uczestniczyć – a nierzadko je współorganizować – sami wrocławianie - podkreśla Tibor Navracsics, komisarz Europejski ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu. W czasie gdy Unia Europejska zmaga się z bezprecedensowymi wyzwaniami, Wrocław wydobył i pokazał wszystkie cechy, które czynią tę część świata unikatową. Miarą sukcesu każdej Europejskiej Stolicy Kultury jest dziedzictwo pozostałe po zakończeniu obchodów. Nie chodzi tylko o infrastrukturę, lecz także o energię wyzwoloną przez kulturę, nowych partnerów w Europie, większą międzynarodową rozpoznawalność i mocniejszą pozycję w obszarze kultury europejskiej. Jestem pewien, że Wrocławiowi uda się przekuć pozytywne doświadczenia wypływające z organizacji roku Europejskiej Stolicy Kultury w długoterminowy sukces - dodaje Tibor Navracsics.
*Wszystkie dane liczbowe są szacunkowe i aktualne na 31.10.2016, ostateczne będą zebrane podane do marca 2017.
Poniżej fotogaleria z konferencji i gali podsumowującej program ESK 2016 we Wrocławiu oraz z sobotnich atrakcji Weekendu Zamknięcia.
